Bóle mięśni - przyczyny, objawy, leczenie

Przyczyny bólu mięśni

Może przytrafić się w każdym wieku i niezależnie od stanu organizmu. Kojarzymy go przede wszystkim z wysiłkiem fizycznym, jednak może towarzyszyć również wielu chorobom. Skąd bierze się ból mięśni? Najczęstszymi powodami są:

• Przeciążenie mięśni – przeważnie występuje po wysiłku, np. intensywnym treningu. Bezpośrednio po zakończeniu aktywności możesz odczuć zmęczenie mięśni, z kolei na drugi dzień – zakwasy wynikające z nagromadzenia kwasu mlekowego w tkance mięśniowej. Jeżeli zakwasy są szczególnie uporczywe, oznacza to, że powinieneś odpocząć i dać mięśniom się zregenerować – ból mięśni nóg czy rąk niedługo minie.
• Infekcje wirusowe – grypie, przeziębieniu, ospie itp. często towarzyszy nie tylko gorączka, potliwość czy katar, ale także ból mięśniowo-stawowy. Dotyczy całego ciała, pojawia się również podczas spoczynku.
• Borelioza – z uwagi na symptomy często jest mylona z grypą.
• Infekcje bakteryjne – co ciekawe, bakteryjne zakażenie powierzchniowych warstw skóry oraz tkanki podskórnej może rozprzestrzenić się do mięśni. Bakterie atakują zazwyczaj jedną grupę mięśniową. Daje to podobne objawy co stan zapalny (obrzęk, zaczerwienienie, podwyższona temperatura danego fragmentu ciała).
• Uraz mechaniczny – w jego konsekwencji również dochodzi do powstania stanu zapalnego.
• Reumatyzm i schorzenia reumatyczne – dotyczą przede wszystkim stawów, jednak dolegliwości bólowe często obejmują też mięśnie.
• Fibromialgia – syndrom charakteryzujący się przewlekłym i ogólnym bólem mięśni oraz stawów. Towarzyszy mu obniżenie nastroju, zaburzenia snu, zmęczenie.
• Inne schorzenia – okazuje się, że przyczyną bólu mięśni nóg, rąk itp. mogą być m.in. choroby tarczycy: niedoczynność i nadczynność, schorzenia neurologiczne, nowotwory itd.
• Kwestie pozamedyczne – jeżeli szukasz źródła bólu mięśniowego i wyeliminowałeś już kwestie medyczne, upewnij się, czy nie wynika on np. z nieprawidłowej pozycji podczas siedzenia. Według statystyk nawet 80% pracowników biurowych odczuwa duży dyskomfort z powodu bólu w dole pleców, czyli mięśni w odcinku lędźwiowym kręgosłupa. Częste są także bóle barków, karku, szyi oraz rąk – wynikają m.in. z nieergonomicznego miejsca pracy.

Rodzaje bólu mięśni – przykłady

Miejsce pojawiania się bólu oraz specyfika dolegliwości często są ze sobą ściśle powiązane. Możesz zauważyć np. bóle mięśniowe w obrębie klatki piersiowej. Bywają one spowodowane zawałem serca (często to tzw. cichy zawał, który niemal nie daje innych, typowych objawów), dławicą piersiową (wskutek stresu lub wysiłku fizycznego) bądź refluksem (który daje uciążliwe odczucia w okolicy klatki).

Całkiem powszechną dolegliwością, szczególnie w wieku 45-55 lat, jest ból barku. Zazwyczaj nasila się podczas spoczynku oraz w momencie, gdy unosimy ręce do góry. Winne są przeważnie: zespół ciasnoty podbarkowej lub zapalenie bądź zwyrodnienie mięśni.

Ból mięśni – objawy i diagnozowanie

Jak widać, bóle mięśni rąk od łokci do ramion, pleców, nóg itd. mogą mieć dość nieoczywiste przyczyny. Jak je odróżnić? Co prawda, objawy bólu mięśni przeważnie są bardzo podobne, jednak kontekst ich powstawania czy dolegliwości towarzyszące już nie. Lekarz na pewno zapyta Cię o współtowarzyszące objawy, a także o to, jak długo odczuwasz ból, czy pojawił się on w konsekwencji wysiłku fizycznego, czy przechodzi po przyjęciu leków przeciwbólowych itd. Bardzo istotny jest także charakter odczuwanego bólu: może być tępy lub ostry, długotrwały lub nagły.

Co na ból mięśni?

Jak radzić sobie z bólem mięśni? Postępowanie zależy przede wszystkim od źródła, miejsca występowania oraz charakteru dolegliwości. W łagodzeniu bólu mogą pomóc Ci:

• zimne i ciepłe okłady – szczególnie stosowane w takiej kolejności;
• ciepłe kąpiele — zwłaszcza z dodatkiem ziół o działaniu łagodzącym, przeciwzapalnym i relaksującym, z solą do kąpieli lub solą Epson. Dzięki rozgrzaniu ciała naczynia krwionośne szybciej pompują krew do bolących fragmentów ciała, jednocześnie je odżywiając;
• ciepłe prysznice – kieruj strumień wody na bolące miejsce, a odczujesz ulgę;
• masaż – będzie najskuteczniejszy, jeżeli wykona go doświadczony fizjoterapeuta lub rehabilitant. Odpowiednie techniki pozwolą np. na rozluźnienie bardzo spiętych mięśni;
• rozciąganie i ćwiczenia fizyczne – o ile tylko nie potęgują bólu. Je również warto wykonywać pod okiem specjalisty. Dzięki temu zminimalizujesz ryzyko powstania dalszych uszkodzeń w obrębie mięśni;
• akupunktura – wykazuje spory potencjał w terapiach leczenia bólu mięśniowego. To metoda wywodząca się z medycyny wschodniej, polegająca na delikatnym nakłuwaniu skóry i oddziaływaniu w ten sposób na system nerwowy pacjenta. Wykorzystuje się ją do leczenia dokuczliwego bólu kręgosłupa, szyi czy barków, ale też innych schorzeń, związanych np. z układem pokarmowym;
• leki NLPZ – niesteroidowe leki przeciwzapalne mają dużą skuteczność w łagodzeniu tego rodzaju dolegliwości. Możesz stosować je w formie doustnej lub maści, żeli bądź plastrów. Zawierają głównie ibuprofen, naproksen, kwas acetosalicylowy itp.

Jeżeli ból mięśni pojawia się bez znanej Ci przyczyny i trwa dłużej niż kilka dni lub się nasila, koniecznie skonsultuj się z lekarzem. Specjalista pomoże w zdiagnozowaniu źródła problemu i zaproponuje plan leczenia.

Jak zapobiegać bólom mięśniowym?

Pamiętaj, że nawracającym bólom mięśni – rąk, nóg, pleców, barków itd. – można skutecznie zapobiegać. Ogromne znaczenie ma tu Twój styl życia. Najskuteczniejszym działaniem prewencyjnym jest regularna aktywność fizyczna. Jazda na rowerze, spacery oraz pływanie pozwalają na odciążenie i odpoczynek mięśni pleców. Dobre wyniki dają też ćwiczenia siłowe, polegające na wzmacnianiu mięśni całego ciała. Okazuje się, że silne mięśnie brzucha oraz pośladków to mniejsze napięcia w okolicach kręgosłupa. Lekarze i fizjoterapeuci apelują ponadto, aby nie zapominać o rozciąganiu i stopniowym zwiększaniu elastyczności ciała. Doskonale sprawdza się tu joga.
Dużo zależy również od diety, wpływa bowiem na ogólne samopoczucie, stan organizmu, zapobiega powstawaniu stanów zapalnych, zwyrodnień itp. Na pewno warto uwzględnić w codziennym jadłospisie większą ilość warzyw, owoców, strączków, ograniczyć szkodliwe tłuszcze zwierzęce oraz dbać o odpowiednie nawodnienie.
Dobrym pomysłem jest uzupełnienie różnorodnej diety przemyślaną suplementacją. Potas, wapń i magnez mogą pomóc w przypadku skurczów mięśni, witamina D3 wspomoże zaś ich prawidłową pracę. Zaleca się, aby przed rozpoczęciem suplementacji wykonać niezbędne badania oraz skonsultować się z lekarzem.  
 
Cierpisz na bóle mięśniowe? Czasami wynikają z poważniejszych schorzeń, często jednak to wina zaniedbania. Zdrowo się odżywiaj, ćwicz, a regenerację po intensywnym wysiłku traktuj jako obowiązek. Pozwoli Ci to utrzymać swoje mięśnie w jak najlepszej kondycji.